ในปัจจุบันนี้นับได้ว่าการประเมินทางเศรษฐศาสตร์เพื่อการตัดสินใจเลือกใช้เทคโนโลยีด้านสุขภาพเป็นขั้นตอนที่สำคัญในการกำหนดนโยบายด้านสาธารณสุขของประเทศไทย ดังเช่น การนำข้อมูลด้านต้นทุนและประสิทธิผลของยามาร่วมพิจารณาในการปรับปรุงบัญชียาหลักแห่งชาติ หรือการตัดสินใจปรับปรุงสิทธิประโยชน์ในการบริการทางการแพทย์ของการประกันสุขภาพถ้วนหน้า

ก็ใช้ข้อมูลการวิเคราะห์ต้นทุนประสิทธิผลอยู่เสมอ ในการดำเนินการประเมินทางเศรษฐศาสตร์เพื่อ ให้ได้ข้อมูลดังกล่าว มักต้องใช้เวลานานในการรวบรวมข้อมูล และบางครั้งก็เกิดข้อโต้แย้งถึงวิธีการและความน่าเชื่อถือของผลการประเมิน ปัญหาดังกล่าวที่เกิดขึ้นนี้ โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) ได้พยายามแก้โดยได้จัดทำคู่มือการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพสำหรับประเทศไทย

เพื่อให้วิธีการประเมินเป็นไปในแนวทางเดียวกัน ประเด็นที่สำคัญอีกประเด็นคือ การใช้ข้อมูลต้นทุนต่อหน่วยและค่าอ้างอิง ในการคำนวณต้นทุนของการเจ็บป่วย สำหรับใช้ในการประเมินยังมีประเภทและแหล่งที่มาที่แตกต่างกัน จึงทำให้ไม่สามารถเปรียบเทียบผลลัพธ์ระหว่างการศึกษาได้

เพราะแม้ผู้ป่วยจะได้รับการบริการทางการแพทย์ในปริมาณที่เท่ากัน แต่หากใช้ต้นทุนต่อหน่วยของบริการทางการแพทย์เหล่านั้นที่แตกต่างกันในการคำนวณ ก็จะทำให้ผลการคำนวณต้นทุนออกมาไม่เท่ากัน ด้วยเหตุนี้ โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) จึงได้ดำเนินโครงการจัดทำรายการต้นทุนมาตรฐานเพื่อการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพขึ้น

โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้การประเมินทางเศรษฐศาสตร์ในการเลือกใช้เทคโนโลยีด้านสุขภาพมีความสะดวกรวดเร็วและเป็นมาตรฐาน สามารถเปรียบเทียบกันระหว่างผลงานได้

     หวังว่าผลงานชิ้นนี้จะเป็นประโยชน์ในกระบวนการพัฒนานโยบาย และการบริการสาธารณสุขของประเทศ ทำให้การตัดสินใจโดยใช้หลักฐานด้านประสิทธิภาพเป็นไปได้มากขึ้น

     การประเมินทางเศรษฐศาสตร์เป็นเครื่องมือที่สำคัญชนิดหนึ่งในการตัดสินใจเลือกใช้มาตราการทางสุขภาพทั้งในระดับปฏิบัติและระดับนโยบาย ในการดำเนินการประเมินเพื่อที่จะให้มีการเปรียบเทียบกันได้จะต้องมีวิธีการและค่าอ้างอิงในการคำนวณเหมือนกัน จึงได้มีการจัดทำรายการต้นทุนมาตรฐานเพื่อการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพ

โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดทำรายการต้นทุนต่อหน่วยมาตรฐานของการบริการทางการแพทย์ของสถานพยาบาลระดับต่างๆ ต้นทุนของผู้ป่วยในการเดินทางมารับบริการและค่าอ้างอิงที่ใช้ในการคำนวณ การดำเนินการวิจัยแบ่งเป็นโครงการย่อย การวิเคราะห์ต้นทุนของสถานพยาบาลดำเนินการโดยวิธีค่าต้นทุนสัมพัทธ์ ในโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไปและโรงพยาบาลชุมชน จำนวน 5 แห่ง

การวิเคราะห์ต้นทุนสถานีอนามัยใช้วิธีต้นทุนมาตรฐานและวิธีต้นทุนจุลภาค จากสถานีอนามัยจำนวน 19 แห่ง การวิเคราะห์ต้นทุนบริการเภสัชกรรมดำเนินการในโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไป 11 แห่ง ต้นทุนโลจิสติกส์ของโครงการบริการวัคซีนแห่งชาติ ครอบคลุมห่วงโซ่อุปทานจากส่วนกลาง ถึงสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด

การวิเคราะห์ต้นทุนของผู้ป่วยในการมารับบริการดำเนินการสัมภาษณ์ผู้ป่วยที่มารับบริการที่สถานีอนามัย 6 แห่ง โรงพยาบาลชุมชน 3 แห่ง โรงพยาบาลทั่วไป/โรงพยาบาลศูนย์ 3 แห่ง ผู้รับการสัมภาษณ์รวม 900 ราย ส่วนค่าอ้างอิงได้จากการวิจัยเอกสาร ผลการวิเคราะห์ได้จัดทำและนำเสนอทั้งในรูปแบบหนังสือและเว็บไซต์ของโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP)

ประกอบด้วย ต้นทุนต่อหน่วยของบริการทางการแพทย์ของโรงพยาบาลแยกเป็น โรงพยาบาลทั่วไป/ศูนย์และโรงพยาบาลชุมชน จำนวน 3,091 รายการ ต้นทุนต่อหน่วยของบริการทางการแพทย์ของสถานีอนามัย จำนวน 68 รายการ ต้นทุนบริการ เภสัชกรรมของโรงพยาบาลจำนวน 9 รายการ

ต้นทุนโลจิสติกส์ของโครงการบริการวัคซีนแห่งชาติ ต่อโด๊สของวัคซีน ต้นทุนของผู้ป่วยที่มารับบริการ ได้แก่ ระยะทาง เวลาที่ใช้ ค่าเดินทาง และค่าอาหาร และค่าอ้างอิงในการคำนวณค่าลงทุนและต้นทุนทางอ้อม ได้แก่ ค่าเกณฑ์อายุการใช้งานของอาคารสิ่งก่อสร้าง ยานพาหนะและครุภัณฑ์ ค่าแรงขั้นต่ำและผลิตภัณฑ์ในประเทศเบื้องต้นต่อหัว

รายการต้นทุนและค่าอ้างอิงมาตรฐานเหล่านี้ จะทำให้การประเมินทางเศรษฐศาสตร์มีความสะดวกรวดเร็ว เกิดประโยชน์ในการเปรียบเทียบเพื่อสรุปภาพรวมในการตัดสินใจเชิงนโยบายของประเทศ

อย่างไรก็ตาม การดำเนินงานจัดทำรายการต้นทุนมาตรฐานนี้เป็นครั้งแรกของประเทศไทย จึงมีข้อจำกัดบางประการ ที่จะต้องทำการปรับปรุงในการทบทวนครั้งต่อไปในอนาคต